គូឡាឡាំពួ៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី លោក អាន់វ៉ា ប៊ីន អ៊ីប្រាហ៊ីម បានធ្វើជាមេដឹកនាំទី១២ និងទី១៦ នៃក្រុមប្រឆាំង ពីខែសីហា ឆ្នាំ២០០៨ ដល់ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៥ និងម្តងទៀតពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២។

លោក អាន់វ៉ា បានចាប់ផ្តើមអាជីពនយោបាយរបស់គាត់ក្នុងនាមជាស្ថាបនិកម្នាក់នៃអង្គការយុវជន Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM) បន្ទាប់ពីចូលរួមជាមួយអង្គការជាតិម៉ាឡេស (UMNO) ដែលជាគណបក្សធំនៅក្នុងសម្ព័ន្ធ BN ដែលកំពុងកាន់អំណាចយូរមកហើយនោះ នឹងបានកាន់តំណែងក្នុងជួរគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ និងឆ្នាំ១៩៩០ ។

លោកជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុ ក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ហើយបានធ្វើឱ្យម៉ាឡេស៊ីលេចធ្លោក្នុងការឆ្លើយតបចំពោះវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ីឆ្នាំ១៩៩៧។

នៅឆ្នាំ១៩៩៨ គាត់ត្រូវបានដកចេញពីមុខតំណែងទាំងអស់ដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រី មហាធៀ មហាម៉ាត់។ ក្រោយដកតំណែងលោកដឹកនាំចលនា Reformasi ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល។

លោក អាន់វ៉ា ត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធាគារនៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៩ បន្ទាប់ពីការកាត់ក្តីពីបទសេពសន្ថវៈ និងអំពើពុករលួយ ក្រោយពីត្រូវបានរិះគន់ដោយក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស និងរដ្ឋាភិបាលបរទេសមួយចំនួនរហូតដល់មានការដោះលែងនៅឆ្នាំ២០០៤ បន្ទាប់ពីការកាត់ទោសរបស់គាត់ត្រូវបានលុបចោល។

ហេតុអ្វីបានជាគាត់ជាប់ពន្ធនាគារ?

ចន្លោះពីការឡើងកាន់តំណែងជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីផ្លូវការដែលកំពុងរង់ចាំនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ លោក អាន់វ៉ា បានចំណាយពេលជិតមួយទសវត្សរ៍នៅក្នុងពន្ធនាគារពីបទសេពសន្ថវៈ និងអំពើពុករលួយលើការចោទប្រកាន់ដែលគាត់និយាយថាជាចេតនានយោបាយ។

លោកត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធាគារនៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៩ បន្ទាប់ពីការកាត់ក្តីពីបទសេពសន្ថវៈ និងអំពើពុករលួយ ក្រោយពីត្រូវបានរិះគន់ដោយក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស និងរដ្ឋាភិបាលបរទេសមួយចំនួនរហូតដល់មានការដោះលែងនៅឆ្នាំ២០០៤ បន្ទាប់ពីការកាត់ទោសរបស់គាត់ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រ Yang di-Pertuan Agong Muhammad V។

នៅក្នុងការត្រលប់មកវិញរបស់គាត់ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងពីឆ្នាំ២០០៨ ដល់ ២០១៥ គាត់បានបញ្ចូលគណបក្សប្រឆាំងចូលទៅក្នុងសម្ព័ន្ធ Pakatan Rakyat (PR) តែមិនបានទទួលជោគជ័យនោះទេនៅក្នុងការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ ២០០៨ និង២០១៣។

លោក មហាធៀ បានហៅលោក អាន់វ៉ា ជាមិត្ត និងជាអ្នកគាំទ្របស់គាត់ ហើយបានតែងតាំងគាត់ជាអ្នកស្នងតំណែងរបស់គាត់ ប៉ុន្តែក្រោយមកចំពេលមានការចោទប្រកាន់ព្រហ្មទណ្ឌ និងការខ្វែងគំនិតគ្នាអំពីរបៀបដោះស្រាយវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ីក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ គាត់បាននិយាយថាលោក អាន់វ៉ា មិនសមជាអ្នកដឹកនាំ «ដោយសារតែចរិតរបស់គាត់»។

អ្នកទាំងពីរធ្លាប់បានបំភ្លេចរឿងអតីតក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដើម្បីរួមគ្នាទម្លាក់សម្ព័ន្ធភាពនយោបាយដែលពួកគេធ្លាប់ជាកម្មសិទ្ធិ ប៉ុន្តែអ្នកទាំងពីរបានបែកគ្នាម្ដងទៀតក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំ ដោយបញ្ចប់រដ្ឋាភិបាលដែលមានអាយុ ២២ខែរបស់ពួកគេ និងបានធ្លាក់ចូលក្នុងរយៈពេលនៃអស្ថិរភាពរបស់ម៉ាឡេស៊ី។ ភាពបែកបាក់នេះដោយសារលោក មហាធៀ បានគូសបញ្ជាក់ពីផែនការសម្រាប់លោក អាន់វ៉ា ដើម្បីឡើងកាន់តំណែងពីខ្លួនគាត់ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី បន្ទាប់ពីរយៈពេលបណ្តោះអាសន្នដែលមិនបានបញ្ជាក់មួយ។

ការបោះឆ្នោតទូទៅលើកទី១៥ របស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី (GE15) បានបណ្តាលឱ្យមានសេណារីយ៉ូសភាព្យួរ ដោយក្រុមចម្រុះ Pakatan Harapan (PH) និង Perikatan Nasional (PN) ស្ទើរតែប្រកៀកប្រកិតនឹងចំនួនអាសនៈដែលបានឈ្នះ។

ដោយក្រុមចម្រុះទាំងពីរមិនអាចរកសំឡេងភាគច្រើនទាំងស្រុងនៅក្នុងសភាជាន់ទាបដែលមាន 222 អាសនៈ ឥឡូវនេះសម្ព័ន្ធទាំងពីរនឹងចរចាជាមួយដៃគូដែលមានសក្តានុពលរបស់ពួកគេក្នុងការដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបន្ទាប់។

PH ទទួលបាន ៨១អាសនៈ ខណៈ PN ទទួលបានជ័យជំនះ ៧៣អាសនៈ។ Barisan Nasional (BN) បានបញ្ចប់ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ៣ ដែលមានអាសនៈចំនួន៣០។

ស្តេចម៉ាឡេស៊ីបាននិយាយចុងក្រោយ

ស្តេចម៉ាឡេស៊ី Al-Sultan Abdullah Sultan Ahmad Shah ត្រូវជ្រើសរើសថាតើអ្នកណានឹងក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្ទាប់របស់ប្រទេសនេះ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតបានបន្សល់ទុកគ្មានគណបក្សណាដែលមានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា ហើយការចរចាចម្រុះបានបរាជ័យ។

ស្តេចម៉ាឡេស៊ីបានកោះហៅកិច្ចប្រជុំពិសេសមួយរបស់ស្តេចស៊ុលតង់ស្នងត្រកូលរបស់គាត់ដើម្បីពិភាក្សាថាតើនរណាគួរតែជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ខណៈដែលវិបត្តិក្រោយការបោះឆ្នោតដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកបានឈានចូលដល់ថ្ងៃទីបួន។

ភាពមិនច្បាស់លាស់រយៈពេលប្រាំថ្ងៃបន្ទាប់ពីអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសរបស់ពួកគេ ទីបំផុតស្តេចម៉ាឡេស៊ីបានសម្រេចចិត្តជាចុងក្រោយនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍តែងតាំងលោក អាន់វ៉ា ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយលោក អាន់វ៉ា បានស្បថចូលកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១០ នៃរដ្ឋសហព័ន្ធម៉ាឡេស៊ីនៅថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២៕